Lenie werkte 48 jaar als kraamverzorgende

Kraamverzorgende Lenie mag na 48 jaar gaan genieten van haar pensioen. Ze blikt terug op dynamische periode:

“Mijn motivatie dat ik in de kraamzorg ben begonnen is ontstaan toen er in mijn jeugd in mijn buurt een baby werd geboren. Ik vond de geboorte van een baby toen al heel erg bijzonder. Op 16-jarige leeftijd kwam ik regelmatig in dat gezin en toen de baby werd geboren kwam er in dat gezin een kraamverzorgende die mijn interesse zag en mij veel vertelde over haar vak.

Opleiding tot kraamverzorgende

Dat heeft de aanzet gegeven waardoor ik op 18-jarige leeftijd de kraamopleiding in Berkel-Enschot ben gaan volgen. Na 4 maanden mocht je dan als kraamverzorgende in opleiding onder begeleiding van een ervaren kraamverzorgende in een gezin gaan werken. Daarnaast volgde je dan een avond in de week nog de nodige theorielessen die op het toenmalige kraamcentrum in Geldrop werden gegeven.

De eerste jaren na mijn opleiding in 1975 kregen de gezinnen nog 10 dagen kraamzorg waarna je dan 3 dagen vrij was. Die vrije dagen had je ook wel nodig want het was de hele dag van ‘s morgens 08:00 uur tot ‘s avonds 18:00 uur flink doorwerken.

De kraamperiode

In de beginperiode bevielen de meeste vrouwen thuis, in hun eigen omgeving. Dat was altijd een mooie en intieme tijd. De baby’s werden op een natuurlijke manier geboren zonder dat daar medische ingrepen werden uitgevoerd om de geboorte te versnellen. Meestal vrij direct na de bevalling kwamen de directe familieleden zoals de (kersverse) grootouders naar het kindje kijken. En zat de slaapkamer al snel vol met het bezoek. Daar had je het als kraamverzorgende meteen al druk mee.

De kraamvrouw bleef in die tijd nog na de geboorte van het kind 3 dagen in bed liggen. Dus moest je ze elke dag in bed wassen. Als kraamverzorgende runde je het gehele huishouden. Je verzorgde niet alleen de kraamvrouw en het kind. Maar maakte ook het huis schoon, ontving de kraamvisite en deed zowel de was als de afwas en wat er zoal meer in huis gedaan moest worden. En in die begintijd had er niemand een vaatwasser of een droogtrommel of magnetron. Dus was er heel veel handwerk te verrichten.

Als kraamverzorgende verzorgde je toen ook het diner voor de avond. En dan at je ook mee in het gezin. Omdat er zoveel gedaan moest worden, moest de dagelijkse planning goed in de gaten worden gehouden. Alles moest op uur en tijd gebeuren.

Afhankelijk van het gezin was er ook veel kraambezoek. Zeker in de beginperiode van mijn kraamtijd toen er nog niet zoveel vrouwen werkten naast het huishouden. Het kraambezoek kwam die eerste dagen van het kraambed in de slaapkamer, want de kraamvrouw mocht toen nog niet uit bed. Dus alle kopjes koffie en beschuit met muisjes werden de trap op naar de slaapkamer gebracht. O ja, en roken was in die tijd ook heel gebruikelijk, gewoon in de slaapkamer!

Als je vrije dagen om waren dan moest je vanaf 07:00 uur in de ochtend weer bereikbaar zijn voor een eventuele oproep. In de beginjaren van mijn werk was het heel normaal dat vrouwen thuis bevielen. En als dat dan in de avond of nacht gebeurde, dan werd je thuis opgehaald door de aanstaande vader, de buurman of opa om bij de bevalling te assisteren.

De verloskundige annex fotografe

In die tijd was er een verloskundige die direct na de geboorte met een Polaroid camera een foto van het kind maakte. Het was in die tijd heel bijzonder dat je meteen een eerste foto had van je kindje dat je aan iedereen kon laten zien. Dus daar waren de ouders wel heel blij mee. Want in die tijd bestond er nog geen mobiele telefoon. Een foto maakte je toen met een fotocamera. Het volgeschoten filmrolletje moest je daarna dan naar de fotograaf brengen om het te ontwikkelen en af te laten drukken. Dat duurde meestal wel enkele dagen tot een week. Dus de nieuwe ouders waren vaak erg enthousiast over die eerste Polaroidfoto van hun kind. Die foto wilden ze maar al te graag hebben. Totdat de verloskundige op het einde van de tien kraamdagen nog even op bezoek kwam om het kraambed af te sluiten. Dan kregen de ouders een rekening voor de gemaakte Polaroid foto gepresenteerd: 7,50 gulden (dat zou hedendaags ca. € 17,50 zijn). De ouders betaalden natuurlijk, maar waren vaak wel teleurgesteld over de kosten die ze achteraf daarvoor moesten betalen.

Veranderde tijden

Maar wat is er door de jaren heen ontzettend veel veranderd. Als tegenwoordig een aanstaande moeder gaat bevallen, gebeurt dat vaak in het ziekenhuis. En als de bevalling goed is verlopen en er verder geen complicaties zijn, dan mogen moeder en kind vaak al 2 uur na de bevalling naar huis.

Andere culturen

In de latere jaren kwamen er bovendien steeds vaker allochtonen, arbeidsmigranten en vluchtelingen naar Nederland die ook gingen bevallen. Daardoor krijg je als kraamverzorgende steeds vaker te maken met andere culturen en uiteraard ook andere talen. Vrouwen die de taal niet verstaan, spreken en/of begrijpen. Dan werk je met handen en voeten om uit te leggen hoe ze het kindje moeten verzorgen.

Ik heb bij veel buitenlandse gezinnen gewerkt en heb daarvan veel geleerd en meegemaakt. Zo werkte ik een keer bij een Somalisch gezin waarvan de kraamvrouw op mijn laatste werkdag boodschappen ging doen om als dank een etentje voor mij te maken. We hebben samen zitten genieten van het diner met een glaasje rosé erbij en waarbij de wijnfles op tafel werd gezet.

Bij de les blijven

Om de kwaliteit van de kraamzorg te borgen, zijn ze zo’n 10 jaar geleden begonnen met flink wat bijscholingen. Er werden nieuwe technieken geleerd maar om ook lichte medische handelingen te kunnen (en mogen) verrichten. En er waren ook cursussen waarin geleerd werd om met Islamitische culturen om te kunnen gaan. Belangrijk om de kwaliteit van het werk op niveau te houden.

In de loop der jaren is er ontzettend veel veranderd in het vak. Maar wat er nooit is veranderd in de 48 jaren dat ik werkzaam ben geweest als kraamverzorgende, zijn de beschuit met muisjes. Maar dat is dan ook het enige zover ik mij herinner.

Afscheid van een mooi vak

Mijn allerlaatste gezin was echt heel bijzonder. Want dat was de geboorte van een kind van een kraamvrouw die ik 37 jaar geleden ook heb mogen verzorgen. Zowel moeder als opa en oma vonden dat helemaal geweldig en deze laatsten waren erg verrast toen ze op bezoek kwamen en mij daar in huis zagen.

Hoe mooi en fijn is het geweest dat ik bij veel gezinnen binnen heb mogen komen om hun geluk, vreugde en verdriet samen te delen. Maar na al die jaren ga ik nu afscheid nemen van het mooiste vak dat er voor mij is, de kraamzorg. Want ik ga vanaf nu genieten van mijn pensioen.”

Ook interesse om zo’n mooi vak uit te oefenen? Kijk dan eens op deze pagina.

Terug